Bójka w szkole: procedury postępowania wobec agresywnych uczniów

Przemoc w szkole jest niestety chlebem powszednim wielu placówek.

Prowadzi nie tylko do poważnych obrażeń fizycznych, lecz też do traumy, jaka może trwać przez wiele lat, utrudniając codzienne funkcjonowanie w społeczeństwie. Jak należy postępować, gdy dojdzie do bójki? Jak znaleźć jej przyczynę i ukarać sprawców?

Jak wygląda postępowanie w razie bójki?

• Pierwszym krokiem jest zgłoszenie zdarzenia do nauczyciela dyżurującego, którego zadaniem jest rozdzielić uczniów, udzielić im pierwszej pomocy i zapewnić im bezpieczne miejsce do przebywania, w oddzieleniu od innych uczniów.
• Konieczne jest zawiadomienie o zdarzeniu wychowawcę klasy, pedagoga i dyrektora. Jeśli pojawiły się groźniejsze obrażenia, nauczyciel jest zobowiązany do sporządzenia notatki ze zdarzenia, jaką należy przekazać policji.
• Szkoła ma obowiązek poinformowania rodziców lub opiekunów prawnych, a także przeprowadzenia rozmowy z uczestnikami i świadkami zajścia, i do zawiadomienia policji.
• Jeśli do bójki pomiędzy poszczególnymi uczniami doszło po raz pierwszy, a obrażenia nie są duże, sprawę można załatwić polubownie. 
• W przypadku kolejnego pobicia, wezwanie policji jest już obowiązkowe. Dodatkowo, jeśli sprawcy mają ukończone 17 lat, dyrektor jest zobowiązany zawiadomić również sąd rodzinny.
• Po ustaleniu sprawców dyrekcja zajmuje się wymierzeniem kary dla sprawców zajścia zgodnie ze statutem szkolnym.

Jakie rozwiązania w przypadku bójki przewiduje prawo?

Kary nakładane przez szkołę

Zaczynając od kar, jakie może nałożyć szkoła za udział w bójce, dopuszczalne są m.in. upomnienia słowne i pisemne oraz nagany, które są stosowane na ogół w mniej poważnych przypadkach.

W bardziej zaawansowanych sytuacjach uczniowie mogą być zawieszeni, przeniesieni do innej klasy lub szkoły, a nawet skreśleni z listy uczniów, pod warunkiem jednak, że nie podlegają obowiązkowi szkolnemu.

Odpowiedzialność nieletnich poniżej 13. roku życia

Odpowiedzialność, jaką ponoszą uczniowie za spowodowanie obrażeń w wyniku bójki, jest zależna nie tylko od stopnia obrażeń, lecz też od wieku. Zgodnie z prawem, małoletni poniżej 13 lat nie ponosi odpowiedzialności za wyrządzone krzywdy.

Odpowiedzialność nieletnich pomiędzy 13. a 16. rokiem życia

Natomiast po ukończeniu 13 lat sprawca może być pociągnięty do odpowiedzialności cywilnej, przejawiającej się m.in. przez konieczność pokrycia kosztów leczenia lub wypłaty zadośćuczynienia za doznaną krzywdę. Jak jednak wiadomo, nastolatki na ogół nie dysponują tak dużymi kwotami, zatem kłopot spada na rodziców.

Odpowiedzialność nieletnich pomiędzy 17. a 18. rokiem życia

W przypadku, gdy sprawca ukończył 17 lat, lecz wciąż jeszcze jest przed 18. urodzinami, sąd stosuje kary w postaci środków wychowawczych, umieszczania w zakładach poprawczych, a także, jeśli jest to konieczne, może zalecić stosowanie środków leczniczych.

Odpowiedzialność pełnoletnich po ukończeniu 18 lat

Sytuacja zmienia się po ukończenia 18 lat. Wówczas stosowana jest odpowiedzialność z zakresu art. 157 kodeksu karnego, przewidującego kary pozbawienia wolności od 3 miesięcy nawet do 5 lat. W przypadku działania nieumyślnego karą może być grzywna, kara ograniczenia wolności, lub jej pozbawienia do roku. Jeśli uszczerbek na zdrowiu nie trwał dłużej niż 7 dni, wówczas postępowanie odbywa się z oskarżenia prywatnego.

Monitoring szkoły – jak ważne jest ustalenie sprawcy?

Do bójek dochodzi z wielu różnych powodów, a sytuacja nie zawsze jest tak oczywista, jak mogłoby się wydawać. Do tego często osoby będące świadkami zdarzenia celowo zatajają lub przeinaczają fakty, chcąc kryć sprawców, co czynią z sympatii lub ze strachu. Wówczas konieczne jest zainstalowanie monitoringu szkoły, dzięki któremu możliwe będzie precyzyjne ustalenie prawdziwej kolejności zdarzeń i sprawcy całego zajścia. Pozwoli to uniknąć sytuacji, w której konsekwencje ponosi osoba niewinna.

Ochrona budynku użytku publicznego ma znaczenie z wielu innych powodów, nie tylko z uwagi na ryzyko bójki. Ważne jest również zapewnienie uczniom bezpieczeństwa przed atakami osób postronnych, a także zabezpieczenie mienia przed kradzieżą. Umożliwiają to nowoczesne systemy monitoringu, dzięki którym można na żywo śledzić wszelkie zdarzenia na terenie placówki i w jej obrębie.